Μουσικοθεραπεία δι’ Αντιπροσώπου: Χρησιμοποιώντας Ανθρωποποιημένες Εικόνες στο Τραγούδι

Περίληψη

Για μερικούς πελάτες στη μουσικοθεραπεία η ανάπτυξη της επίγνωσης, της εξερεύνησης και της έκφρασης συναισθηματικά ευαίσθητων θεμάτων μπορεί να θεωρηθεί δύσκολο επίτευγμα. Αν δυσκολεύονται να εκφράσουν τα συναισθήματά τους μέσω της αυτοσχεδιαζόμενης μουσικής, οι πελάτες μπορεί να προτιμούν να καταφύγουν στην ασφάλεια που προσφέρει η επανάληψη οικείων τραγουδιών. Σε αυτό το άρθρο παρουσιάζονται τα αποτελέσματα μιας ολοκληρωμένης διδακτορικής έρευνας: μια ποιοτική μελέτη περίπτωσης βασισμένη σε μια νατουραλιστική κλινική πρακτική, η οποία εξέτασε τις επιλογές τραγουδιών μίας γυναίκας κατά τη διάρκεια μιας τριετούς μουσικοθεραπευτικής διαδικασίας σε μια εγκληματολογική μονάδα μεσαίας-ασφάλειας. Με εργαλείο μια τροποποιημένη μορφή της θεραπευτικής αφηγηματικής ανάλυσης (Aldridge & Aldridge 2002) έγινε η ανάλυση μίας περιγραφικής αφήγησης. Η ανάλυση είχε ως αποτέλεσμα την εξαγωγή μιας σειράς παραγωγικών μεταφορικών εικόνων που εντάσσονται σε μια χρονολογική σειρά γεγονότων. Οι εικόνες αυτές αποτυπώνουν ανθρωποποιημένες φιγούρες που είναι όμως συναισθηματικά αποκεντρωμένες ή αποπροσωποποιημένες. Από τη φιλοσοφική και μεθοδολογική σκοπιά του συμπεριφορισμού – που βλέπει αυτές τις φιγούρες ως εξαρτημένες αντιδράσεις που συνδέουν τη μουσική με τις εμπειρίες ζωής στα πλαίσια μιας διαδικασίας ανάπτυξης της ταυτότητας του εαυτού – τέτοιες εικόνες φαίνεται να παρέχουν στον πελάτη μια σιωπηλή φωνή, για να μπορέσει να εκφράσει συναισθήματα με τρόπο που είναι προσωπικά αποκαλυπτικός, κοινωνικά αποδεκτός, πολιτιστικά προσβάσιμος και θεραπευτικά εποικοδομητικός. Θεωρώ ότι η χρήση χαρακτήρων τρίτου προσώπου ως μια μορφή αντιπροσώπευσης διευκολύνει την αμοιβαία αναφορά και τον πειραματισμό, και τοποθετεί με σταθερότητα τη μουσική στο επίκεντρο μιας κοινωνικά κατασκευασμένης μουσικοθεραπευτικής διαδικασίας.