Η διαδικασία και η εμπειρία της αλλαγής στην αυτοαντίληψη φυλακισμένων γυναικών που παρακολουθούν μουσικοθεραπευτικές συνεδρίες: Τα ποιοτικά αποτελέσματα μιας διερευνητικής μελέτης μικτών μεθόδων

Περίληψη

Οι γυναίκες αποτελούν μια μειοψηφία (4,8%) στο σωφρονιστικό σύστημα του Ηνωμένου Βασιλείου το οποίο έχει σχεδιαστεί κατά κύριο λόγο για άνδρες. Ένας μεγάλος αριθμός φυλακισμένων γυναικών έχει βιώματα ψυχικού τραύματος και κακοποίησης τα οποία κουβαλάει και εντάσσει στο σωφρονιστικό σύστημα. Η συχνότητα των προβλημάτων ψυχικής υγείας είναι δυσανάλογα υψηλή σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό. Παρά την αύξηση του αριθμού των μουσικοθεραπευτών που εργάζεται στην εγκληματολογική ψυχιατρική [forensic psychiatry] στο Ηνωμένο Βασίλειο παρέχοντας θεραπεία σε ψυχικά διαταραγμένους παραβάτες, υπάρχει έλλειψη μουσικοθεραπευτών που εργάζονται στις φυλακές της χώρας. Αντιστοίχως οι έρευνες που αφορούν τη μουσικοθεραπεία σε σχέση με τις φυλακισμένες γυναίκες είναι ελάχιστες. Το παρόν άρθρο παρουσιάζει τα ποιοτικά αποτελέσματα μιας διδακτορικής μελέτης με μικτές μεθόδους που πραγματοποίησε η Δρ. Έλεν Λιθ [HelenLeith] (2014). Χρησιμοποιώντας ποιοτικά στοιχεία, η μελέτη διερευνά το κατά πόσο υπάρχει αλλαγή στην αυτοαντίληψη των φυλακισμένων γυναικών που παρακολουθούν μουσικοθεραπευτικές συνεδρίες και, αν συμβαίνει αυτό, το κατά πόσο παρουσιάζουν μια βελτιωμένη ικανότητα ως προς τη συμμετοχή τους σε παρεμβάσεις επανεγκατάστασης. Τα ευρήματα που προέκυψαν από δέκα συμμετέχουσες έδειξαν ότι οι κρατούμενες που παρακολουθούν μουσικοθεραπευτικές συνεδρίες βιώνουν μια αλλαγή στην αυτοαντίληψη και ότι η εμπλοκή τους στη μουσικοθεραπεία μεταφράζεται σε συμπεριφορικές αλλαγές εκτός του μουσικοθεραπευτικού χώρου. Μέσω της προσαρμοστικής ερμηνευτικής φαινομενολογικής ανάλυσης [adaptive interpretative phenomenological analysis] ημιδομημένων συνεντεύξεων, οι θεματικές που προέκυψαν έδειξαν ότι οι συμμετέχουσες παρουσίασαν αύξηση της αυτοπεποίθησης, της αυτοεκτίμησης, της αυτοαποτελεσματικότητας και των κινήτρων για επίτευξη, ενώ ενίσχυσαν και άλλα χαρακτηριστικά τους τα οποία σχετίζονται με την επιτυχή επανεγκατάστασή τους. Ταυτόχρονα, υπήρξε μείωση του αριθμού των αυτοτραυματισμών ή των επιπτώσεων που προκαλούσε η συμπεριφορά τους, ενώ βελτιώθηκε η παρακολούθησή τους σε άλλα προγράμματα. Για τις βαριά αποξενωμένες κρατούμενες, η μουσικοθεραπεία παρείχε μια ελκυστική και ενθαρρυντική παρέμβαση που χρησίμευσε ως σημείο εισόδου σε άλλα προγράμματα που απαιτούνται για την επανεγκατάστασή τους. Οι κρατούμενες δεν επέδειξαν απλώς μεγαλύτερη ικανότητα να παρακολουθήσουν τα προγράμματα που απαιτούνται για την επιτυχή επανεγκατάστασή τους, αλλά μέσω της μουσικοθεραπείας απέκτησαν φιλοδοξίες, γεγονός που είναι σημαντικό για μεταγενέστερα αποτελέσματα.